จอมพลป.กับฐานอำนาจสามเส้า

จอมพล ป.พิบูลสงคราม 

ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี2สมัย ในสมัยแรกนั้นอยู่ระหว่างปี พ.ศ 2481 –2487 ( 5 ปี 6เดือน) ขึ้นสู่ตำแหน่งต่อจากพระยาพหลพลพยุหเสนาและสิ้นสุดอำนาจสมัยแรกลงในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 

ด้วยความผกผันทางการเมืองในปี พ.ศ. 2491 

จอมพล ป. ก็ได้หวนกลับมาคืนสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้งจากการทำรัฐประหาร โดย พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท และ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ โดยที่พล.ต.อ.เผ่า และจอมพลสฤษดิ์ โดยต่างก็มีฐานอำนาจทางตำรวจและทหารของตน ขณะที่ จอมพล ป. นายกรัฐมนตรี เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการถ่วงดุลอำนาจอันเกิดจากการแข่งขันแย่งชิงความเป็นใหญ่ทั้งทางการเมืองและเศรษฐกิจของสองฝ่าย จากเหตุการณ์กบฏแมนฮัตตัน (2494) ที่คณะรัฐประหารตัดสินใจทิ้งระเบิดเรือศรีอยุธยา โดยไม่สนใจชีวิตของจอมพล ป. ที่ถูกจับเป็นตัวประกันอยู่บนเรือ มองในแง่นี้ก็อาจจะตีความได้ว่า จอมพล ป. ในเวลานั้นมีอิทธิพลในคณะรัฐประหารน้อยลง ถึงแม้จะไม่มีจอมพล ป. พิบูลสงคราม คณะรัฐประหารก็ยังคงอยู่ได้ แต่การที่คณะรัฐประหารยังคงยอมให้จอมพล ป. เป็นนายกรัฐมนตรีต่อไปก็เพราะ ความที่จอมพล ป. เป็นผู้นำทางทหารที่เคยทำให้สถาบันทหารมีบทบาทสูงเด่นมาแล้ว อันทำให้จอมพล ป. เป็นเสมือนสัญลักษณ์ของอำนาจในหมู่ทหาร ขณะเดียวกันจอมพล ป. ยังมีฐานะพิเศษในการเป็นผู้นำของชาติเพียงคนเดียว ที่ยังคงเหลืออยู่ในบรรดาคณะผู้ก่อการ 2475 ซึ่งนับได้ว่าเป็นคุณสมบัติที่ช่วยให้ จอมพล ป. เหมาะสมจะเป็นผู้ถ่วงดุลอำนาจระหว่างพล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์ กับจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ที่ต่างแข่งขันกันแสวงหาอำนาจทางการเมือง

พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์ – ในช่วงเวลานี้ได้ก้าวขึ้นมามีอำนาจควบคุมกองกำลังตำรวจ ซึ่งมีความสามารถเกือบเทียบเท่ากองทัพบก โดยแต่เดิมพล.ต.อ.เผ่า ได้รับการฝึกอบรมมาทางทหารบก และเป็นนายทหารคนสนิทของจอมพล ป. ต่อมาได้โอนมารับราชการตำรวจหลังการรัฐประหาร พ.ศ.2490 ซึ่งจากสถานการณ์บ้านเมืองที่เกิดความวุ่นวายขึ้นหลายครั้ง โดยเฉพาะความพยายามใช้กำลังล้มล้างรัฐบาลถึง 3 ครั้ง จึงทำให้กองกำลังตำรวจที่นำโดย พล.ต.ต. เผ่า ได้เข้าไปมีบทบาทในการปราบปรามฝ่ายกบฏ ประกอบกับการให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่กรมตำรวจจากหน่วยสืบราชการลับของสหรัฐอเมริกาผ่านทางบริษัท ซี ซัพพลาย(SEA Supply)เพื่อต่อต้านคอมมิวนิสต์ ปัจจัยทั้งสองจึงทำให้กรมตำรวจได้ถูกพัฒนาขีดความสามารถทั้งทางด้านอาวุธยุทโธปกรณ์ที่ทันสมัยและเพิ่มจำนวนบุคลากร ซึ่งเกินกว่าขอบเขตหน้าที่ของตำรวจในยามปกติ เช่น มีตำรวจรถถัง โดยใช้รถถังเสตกฮาวร์ มีตำรวจพลร่ม ส่วนกำลังตำรวจมีถึง 42,835 คน หรือตำรวจ 1 คนต่อพลเมือง 407 คน ซึ่งเป็นอัตราส่วนที่สูงที่สุดในโลก ถึงแม้ว่าตำรวจจะมีน้อยกว่าทหาร แต่กำลังตำรวจก็สามารถแสดงบทบาททางการเมืองได้เป็นอย่างดี เนื่องจากตำรวจสามารถติดต่อกับประชาชนได้โดยตรง และสามารถคุกคาม ปราบปรามคู่แข่งที่ต่อต้านได้ด้วยข้ออ้างที่ว่าเพื่อปราบปรามคอมมิวนิสต์และเพื่อรักษาความสงบภายในประเทศ 

จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ 

โดยกองทัพภายใต้การนำของสฤษดิ์ ก็ได้รับความช่วยเหลือจากสหรัฐอเมริกา ในการปรับปรุงกองทัพให้เป็นแบบกองทัพอเมริกา โดยสหรัฐอเมริกาได้ให้ความช่วยเหลือทางเทคโนโลยีต่าง ๆ มีการส่งคณะที่ปรึกษาทางทหารมาประจำในประเทศไทย ช่วยฝึกและจัดระเบียบกองทัพไทยให้เข้มแข็งขึ้น การช่วยเหลือของอเมริกาส่งผลให้กองทัพบกของไทยขยายตัวอย่างมากจากกำลังพลที่มีอยู่ 45,000 นายในปีพ.ศ.2494 มาเป็น 80,000 นายในปีพ.ศ.2497

เมื่ออำนาจรัฐบาลแบ่งเป็น3ขั้วอำนาจ คอยถ่วงดุลกันอยู่ประหนึ่งหินสามเส้าตั้งหม้อ การคงอยู่และรักษาอำนาจของจอมพลป.จำเป็นต้องอาศัยอำนาจสองขา เพื่อเสริมบารมีที่ไม่ยิ่งใหญ่ดั่งคราวเป็นนายกสมัยแรก แต่ถึงกระนั้นก็ยังสามารถดำรงตำแหน่งภายใต้เงื่อนไขรัฐบาลสามเส้านี้ได้ถึง 9ปี นับเป็นนายกรัฐมนตรีที่ดำรงตำแหน่งยาวนารที่สุในประเทศไทย

อ้างอิงรูปภาพ
https://www.google.co.th/search?biw=1366&bih=608&tbm=isch&sa=1&ei=4njRW57LFMGH9QOngIaQBA&q=%E0%B9%80%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C&oq=%E0%B9%80%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5&gs_l=img.3.0.0.14176.18014.0.19598.10.8.1.1.1.0.83.482.7.7.0....0...1c.1.64.img..1.9.489.0..35i39k1j0i67k1j0i24k1.0.EWjnvcQAGwY#imgrc=AjrDAP_deT5G2M:

https://www.google.co.th/search?biw=1366&bih=608&tbm=isch&sa=1&ei=9njRW8-iL874rQGZpJDgDg&q=%E0%B8%AA%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B9%8C+%E0%B8%98%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%95%E0%B9%8C&oq=%E0%B8%AA%E0%B8%A4%E0%B8%A9&gs_l=img.3.4.0l8.12293.26253.0.30520.18.10.1.0.0.0.88.472.7.7.0....0...1c.1.64.img..13.5.254.0..35i39k1.0.IZXMMUi9sus#imgrc=0qwkC8iwEWQucM:

https://www.google.co.th/search?biw=1366&bih=608&tbm=isch&sa=1&ei=FnnRW_T2BIT-rQHd6puIBg&q=%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A5+%E0%B8%9B+%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%81&oq=%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1&gs_l=img.3.0.35i39k1l2j0l8.125761.130751.0.132595.18.10.0.0.0.0.95.593.8.8.0....0...1c.1.64.img..14.4.314.0..0i5i30k1j0i24k1j0i67k1.0.jFi_8dNenYM#imgrc=iKmSCjIf1OP9XM:


อ้างอิงบทความ
http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%95%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B9%89%E0%B8%B2